Kahulugan Ng Balita, Mga Bahagi, Mga Uri, Mga Pampahayagang Pampaaralan At Katangian Ng Mamamahayag 2g6p6u

BALITA

Inihanda nina: Dangpilen, Dennis A. Licod,Karen L. Estolas, Jamillah Tablazon, Lady Mae

BALITA Isang uri ng lathalain na tumatalakay sa mga kasalukuyang kaganapan sa labas at loob ng isang bansa na nakakatulong sa pagbibigay alam sa mga mamamayan. Maaari itong ihayag sa pamamagitan ng paglilimbag, pagsasahimpapawid, Internet,o galing sa bibig at ikalat sa ikatlong partido o sa maramihang mambabasa na nakikinig onanonood. Ayon kay Turner Catledge, ang tagapangasiwang patnugot ng New York Times, “na hindi mo alam noong nagdaang araw ay isang balita”. Ipinapahiwatig nito na ano mang mga bagay na ngayon mo lamang nalaman ay bago sa iyong kabatiran , samakatuwid ay maaring maging karagdagan sa iyong kaalaman. Ayon naman kay Dr. Rufino Alejandro, isang ulat na hindi pa nailathala, tungkol sa mga ginagawa ng mga tao na inaakalang pananabikan , maiibigang mabatid at mapalilibangan ng mambabasa. Ilang mamamahayag naman ang nagsasabing ano mang pangyayaring kagaganap lamang, na bukod sa mga kakaibang katangian, ay makatotohanan at kawiwili sa mambabasa ay isang balita. URI NG BALITA BALITANG NAGBIBIGAY DIIN SA TUNAY NA NANGYAYARI 1.Paunang Balita (Advance News)-Itinuturing na hilaw pa ang ganitong uri ng balita,subalit inilathala na rin bunga ng pangangailangang maipaabot agad sa madla. 2.Tuwirang Balita (Straight News)-Sa ganitong uri ng paglalahad,tinatalakay ang pinakamahalagang impormasyon tungo sa maliit na detalye. 3.Balitang bunga ng pakikipanayam- karamihan sa balitang nabasa,naririnig at napapanood ay bunga ng pakikipanayam. Sa ganitong uri, ang pinakamahalaga lamang ang dapat isulat. 4.Kinipil na Balita- Ang ganitong uri ng balita ay dulot ng kakulangan sa espasyo sa pahayagan kung kaya ang buod ng maliliit na balita ay pinagsasama-sama. 5.Madaliang Balita o Flash- Ikinukulong sa kahon upang makatawag agad ng pansin. 6.Depth news o Balitang may lalim- Kinakailangan ang masusing pananaliksik,upang higit na matalakay ang mga ulat na nakapaloob dito. 7.Balitang Pansensiya- Tungkol sa mga makabagong imbensyon o pagtuklas sa mga bagay na makakatulong sa pagpapadali ng gawain. Iba pang Uri ng Balita 1.Balitang Panlokal-Mga balita tungkol sa isang lokal may unit ng pamahalaan tulad ng baranggay. 2.Balitang Pambansa-Mga balitang mahalaga na nagaganap sa buong bansa,tumukoy din ito sa

mga pangyayari sa loob ng bansa na mahalaga sa nakakaraming mga mamamayan gaya na eleksiyon,rebolusyon o pag-aaklas at iba pang paglalahad maaring magdulot ng epekto o impluwensiya sa mamamayan ng bansa. 3.Balitang Pandaigdig-Tumutukoy sa mga balitang nagaganap na mahalaga sa buong daigdig. Ito rin ay balitang tulad ng paglunsad ng mga programa o pagpapasa ng mga batas na sangkot ang iba’t ibang bansa tulad ng United Nations,ASEAN,World Health Organization (WHO) at iba pang organisaiyong panrelihiyon at pampamahalaan. 4.Balitang Pampulitikal- Tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa pulitika. 5.Balitang Pampalakasan- tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman san mga palaro at kompetisyong pampalakasan. 6.Balitang Pang-edukasyon - tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa edukasyon. 7.Balitang Pantahanan - tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa pamamahala ng tahanan. 8.Balitang Pangkabuhayan- tungkol sa mga mahahalagang pangyayari na may kinalaman sa negosyo at takbo ng kabuhayaan ng bansa. 9.Balitang Panlibangan - may kinalaman sa larangan ng telebisyon,radio,pelikula,tanghalan atb. 10.Balitang buhat sa talumpati- ito’y buhat sa pinaghandaang okasiyon tulad ng palatuntunan, seminar, panayam o pulong. Sangkap ng Balita 1.Kapanahunan/Napapanahon (Immediacy or Timelines)- Kailangang ang pangyayari ay kagaganap o katutuklas lamang. Napapanahon pa rin ang balita kung ang pangyayari ay matagal nang naganap ngunit ngayon lamang nabunyag o natuklasan. 2.Kalapitan (Nearness or Proximity)-Higit na kinagigiliwan ng mga mambabasa ang mga pangyayari sa kanilang paligid kaysa sa mga pangyayaring nagaganap sa malalayong pook. Ang kalapitan ay maaaring tumutukoy rin sa kalagayang heograpiya (geographical nearness), kaangkan(Kinship),kapakanan(interest),atbp. 3.Katanyagan (Prominence)- Kung ang paksa ng balita ay bantog o tanyag,ito ay nakaaakit at nakakatawag pansin. Maaring ito’y ukol sa isang pinuno ng pamahalaan,lider ng purok, mga taong kilala o dakila o tanyag sa lipunan. 4.Tunggalian (Conflict o Struggle)- Ano mang pangyayring naglalarawan ng paglalaban,pagpapaligsahan at pagsasapalaran ay balitang interesante. Ito’y maaring pagtutunggali ng katawang pisikal at mental; tao laban sa kapwa tao; tao laban sa hayop; tao laban sa kalikasan; tao laban sa kanyang sarili.

5. Kahulugan o Kalabasan(Significant or Consequence)- kung ang isang pangyayari o bagay ay may ibubungang kabutihan o kasamaan ay nakakatawag pansin, ano ang kahulugan o kalalabasan kung ang kumyunismo ay ating tatangkilikin? 6.Di-karaniwan, Pambihira (oddity, an usualness)- Ano mang bagay na di-karaniwan ay laging bago. Ito ang dahilan kung kaya sinasabing “ano mang pangyayaring di-karaniwan ay isang balita. Hal. Isang batang may dalawa at kalahating taong gulang ang natagpuang buhay sa kanyang libingan 7.Pagbabago (change)- ano mang, pababago,maging sa pag-unlad o sa pagsama ay nakakatawag-pansin. 8.Pamukaw- Damdamim o Kawilihan (Human interest)- ito’y umaantig ng damdamin at kaukulang reaksyon ng mambabasa upang siya ay paiyakin, patawanin, pagalitan, pahangain, atb. 9.Romansa at Pakikipagsapalaran(Romance and adventure)- ang romansa ay hindi nauukol sa pag-iibigan lang isang halimbawa nito ay ang romansa ni hemingway at ng karagatan; mga astronauts at ng kalawakan. 10.Hayop (Animals)- magandang paksa sa balita ang mga hayop na may katalinuhan. 12.Drama (Drama)- ang daigdig ay isang dulaan at ang mga tao ay nagsisiganap ng dula ng tunay na buhay. Ang misteryo, pag-aalinlangan (suspense) o komedya ay nagbibigay ng kulay sa isang kuwento. 13.Kasarian (Sex)- Ito’y nagbibigay ng kawilian na karaniwang natutunghayan sa romansa,pagaasawa,paghihiwalay at pagdidiborsiyo. Nailalarawan rin ang mga kasarian, hal. Kung isang babae ang pinuno ng mga bandido, kung ang naihalal na pangulo ng isang bansa ay babae gaya ni Gloria M. Arroyo. 14.Pag-unlad o Pagsulong(Progress or Advancement)- Magandang paksa ang mga ito sa balita. 15.Mga bilang (Number)- Marami ang mahilig magbasa ng mga estatistiks tulad ng ulat sa pananalapi, kinalabasan ng eleksyon, panalong numero sa sweepstakes, vital statistics ng dalaga, atb. MGA BALITANG PAMPAARALAN Karaniwang apat na labas lamang sa loob ng isang taon ang pahayagang pampaaralan. Di tulad ng pahayagang pang-araw-araw, ang mga balita rito ay malimit na matagal nang naganap bago pa mailabas sa pahayagan. MGA BALITANG KAILANGAN SA PAHAYAGAN PAMPAARALAN

1.Tuntunin o patakaran ng paaralan – Sa unang labas pa lamang ng pahayagang pampaaralan ay karaniwan nang pinalalabas agad ang umiiral o kaya’y bagong tuntunin o patakaran ng paaralan. 2.Pagdiriwang – Hindi maiiwasang magkaroon ng ng palatuntunan o mga palatuntunang ukol sa pagdiriwang sa unang dalawang buwan pa lamang ng pasukan. 3.Mga Panauhin-Karaniwan sa mga paaralan ang may dumadalaw na pangkat o mga pangkat ng mga mag-aara ng ibang paaralan, pangkat ng mga nag-aaral ng pagkaguro, pangkat ng mga guro ng tanging asignatura, mga educator na dayuhan atb. 4.Mga Lathalaing Pangkatauhan- Kinagigiliwan ng maraming mambabasa ng ilang piling mamamayan. Gayundin sa paaralan, ang paglalarawan ng ilang namumukod ng mga mag-aaral, namumukod na guro. Bukod sa nagbibigay-kabatiran ay nakaaaliw sa mga mag-aaral. 5. Mga Laro- Pasidhi ng pasidhi ng paligsahan ng mga manlalro sa paaralan. Tunkulin naman ng mga reporter sa palakasan na ilabas sa kanyang seksiyon ang mga balita hinggil sa mga kinalabasan ng nasabing paligsahan. Hal. Basketbol,Balibol,putbol,sopbol,beisbol. 9. Gawain ng iba’t ibang kapisanan- Tulad ng gawaing pangkatan ang gawain ng iba’t ibang kapisanan ay kailangang maipakita rin sa pahayagang pampaaralan upang lalo silang sumigla. 10.Panayam- Karaniwan nang nagkakaroon sa mga paaralan ng mga panayam hinggil sa mahalagang asignatura. Maaring panayam hinggil sa makabagong pamamaraan ng pagtuturo ng matematika, pisika, biyolohiya, wika, panitikan, atb. 11.Donasyon – Di-iilang mga reporter ang makaliligtas sa pagbabalita hinggil sa tinatanggap na mga donasyon sa paaralan. Ito ay kalimitang dahil sa kakulangan nila ng kaalaman sa mga pangunahing mapagkukunan ng mahalagang balitang pampaaralan. PAANO NAKARARATING ANG MGA BALITA SA PAHAYAGANG PANG ARAWARAW Sa pamamagitan ng natatanging kakayahan ng tagapamahala at editor, ay nagagawang sistematiko ang pagkakaniya-kaniya ng gawain ng mga reporter, kolumnista, editor ng seksiyon, at mga empleyado sa palimbagan. Nakakalindaryo na sa kanila ang mga materiyales na karaniwang nakararating sa pahayagan, tulad ng : 1.Mga balita, lathalain at ilustrasyong lokal na nalilikom. 2.Mga balitang pandaigdig,lathalain, maging pambansa man at panlalawigan na ipinadadala ng

iba’t ibang samahan ng mamamahayag at tanging kabalitaan. 3. Mga lathalain, katatawanan at larawang-guhit na nalilikom sa mga sindikato. Mga karaniwang pinagkukunan ng mga reporter ng mga balita

Kalimitan ay sa mga tanggapang pangpamahalaan, Nagtatalaga ang punong editor ng mga reporter sa malalaking tanggapan ng pamahalaan gaya ng Malacanang, Batasang Pambansa, Pamahalaang Lungsod, Kagawaran ng Pulisiya, Ministri ng Tanggulang Bansa, Ministri ng Edukasyon, Kultura at Isports, Likas na Kayamanan, Ministri ng Pangangalakal at industriya, Ministri ng gawaing Bayan at Pahatiran , Komisiyo Serbisyo Sibil, Mga embahada at Konsolado, Ministri ng Suliraning Panlabas, Kawanihan ng Rentas Internas atb. Mga tauhan at ahensiyang nananagutan sa pagliko ng mga balita, gaya ng mga sumusunod: 1. Baguhang reporter o cub reporter. Kalimitan ito’y mga bata pa at kulangpa sa karanasan. 2.Mga reporter. Kalimitan ito’y may sapat nang karasan 3.Leg man.ito’y reporter na nangangalap ng balita na kalimitang hindi sumusulat. Ang tungkulin niya ay itawag lamang sa kanilang tanggapan ang kanyang nakalap na balita 4.Kabalitaan o koresponsal. Karaniwan sa mga pahayagan, lalo na yaong malalaking pahayang pang-araw-araw, ay may mga tao sa iyinalaga na malalayong lungsod, lalawigan, labanan, digmaan na binabayaran sa regular na pagpapadala ng mga balita sa kinaroroonang pook. 5. Ang mga ahensiya ng balita at samahan ng mga mamamahayag ay nakapag-aambag rin ng malaki. Nauuri ito sa ; A. Lokal B. pangkalahatan o pambansa TAGLAYIN NG ISANG MAHUSAY NA REPORTER: 1.Talas ng “pang-amoy,” tingin at unawa. 2. Pagbabasakaling may balita kahit saan at kailan. 3.Pangka-di-masiyahin sa kapiraso o kalahating balita. 4.Maraming kaibigan… (maraming balita). 5.Makilala ang katotohanang iba kaysa sabi-sabi. 6. Walang katapusang pagsasanay sa “panganagmoy,” pagkakalap, pakikipag-interbyu at pagsulat. 7. Sa lahat ng oras kahit natutulog, ang isip ay dapat nasa pagkalap ng balita.

SANGUNIAN:

https://www.slideshare.net/TeacherJenny2216/pagsulat-ng-balita-37855501 https://teksbok.blogspot.com/2013/01/uri-ng-balita.html http://study-everything.blogspot.com/2014/07/mga-uri-ng-balita.html

https://www.idoub.com/doc/316601714/Katuturan-Ng-Balita https://www.tagalog-dictionary.com/search?word=balita https://www.slideshare.net/desiree53/bahagi-ng-pahayagan-pampaaralan http://www.academia.edu/9398989/PAMAHAYAGANG_PANGKAMPUS