Poemas En El Idioma Mam De Guatemala 1n6l3h

Poemas en el idioma Mam de Guatemala (PAKAB’ TOJ Q’YOL MAM) 1) TXUB’AJ (Madre) AYA TXUB’AJ CHI’YA SE’N JUN JUNCAB’ AYE’ TWITZA TB’ANIL AKU’ KYA’J. AJ NJUB’ TQ’ONA TKY’ETZ TANMIYA NJAW TZALAJ WANMIYE N-NOK NMATZINA.

2) AJ NCH’IYE (Cuando Crezca) NA AJ NCHIYE KB’EL NB’INCHINE JUN YOTX TU’N TPON KANUN TWITZ KYA’J KB’ELITZ NCHUNE TXQAN CHE’W. KB’EL NNOJSANE NCH’UXE TE TXQAN CHE’W EX TE JECHE’W CHIN KB’ELITZ TZUNTZE TXOLILTE KXOL K’WAL TOJ JAXNAQ’TZB’IL ATZUNTEYA NA

KB’ELITZ WINE QTXU XJAW TU’NTZUN TKY’ENT TOJ JA TU’TZUN MIN B’AJA QOPTZAJ

3) TXUB’AJ (Madre) NA XAWANKUXI’XA TE Q’IJ JA’LO KB’EL NTZ’IB’ANE A NXI’ NMANE TEYA JUN JUN Q’IJ NELA WEYE TE JUN XJAN XJAL NCHIN LAQJE’ TIJA TU’N TKYEQIL WALMYE. NXI’ NSAMANE JUN TMATZA TOJ JUN JUN YOL TU’N TB’INTEYA QA NCHIN LAQJE’ TI’JA.

4) TAT (Papá) JAWNIXI’X EX KUWXI’X TATA AYE TQ’OB’ KUWQE’ SE’N JUN K’OL EX JUN TZIS ATZUN TZE’N CHI’ KSE’N KAB’ AJ TXI’ NQ’ONE JUN TMATZ NOK NTZ’ULINE’

5) NAJTNAM ( Pueblo Mío)

K’UJLAJTIB’IL TEYA NAJTNAM XAWANKUXI’X TTX’OTX’A K’UJLAJTIB’IL TEYA. NAJTNAM TE NAJTNAM TOKXA TOJ TXMILAL WANMIYE KUKX NTZAJ NNANE’ T-ACHB’AJILA TOJ TZUN E’ WITZ TOKX TQ’INUMALA XAWANKUXI’XA NAJTNAM.

6) Q’UQ’ PICH’ (Hermoso Pájaro) AYA Q’UQ’ PICH’ KYE QXJALI QTXEWNAQ TILB’ILAL TOK TI’J TSUT QTANAM TECHLAL NAJTANAM TA . A TXMILALA NQOPTZ’AJ NTQ’MAN TZAQPIL TIB’IL QTANAM EX QXJALIL TE PAXIL, Q’UQ’ PICH’ XAWANKUXI’XA.

7) T-SUT QTANAM (Pueblo Guía) K’UJLAJTIB’IL TEYA T-SUT QTANAM KUW QXJALIL XQ’ONTE TCHWINQLALA TE NOQ’ Q’IN B’INCHANA TXIK’A XTILUN EX XQ’ULIN SE’N KYA’J T-SUT QTANAM TE K’UJLAJTIB’IL TE TNUM TE PAXIL TX’OTX’ TB’ANIL JA XIN ITZ’JAYE’ AJ TXI NKAYINA NSUTIANA TU’N KYQ’IQ’ A NXIME’ NLIPAN TI’JA.

8) SAQ B’ECH (Flor Blanco)

B’ECH TE TOJ K’UL XTILUN TWITZA IKY SE’N JUN TXIN NTZALAJ AJ KUB’ TZALAJSA’N TQ’IJ NCHIN LAQJE TI’JA TB’ECH QTANAM NQOPTZ’AJA KXOL K’UK TE NTANAME’ TWITZ PAXIL.

9) TQ’IJ MANB’AJ (Día del Padre) JA’LO TQ’IJ MANB’AJ B’INTAQ TU’NA TA? NTZALAJA NXI KAYINE IKTE WILE’ LUTZUN T-AJA JSA MA TZUL Q’OLB’ELTEYA LUTZUN TMYALA CH’IYJSALTEYA TOJ TCHWINQLALA.

10) AJXNAQ’TZAL (Maestro) AJXNAQ’TZAL NB’ETA TWI TNAM Q’OLTE Q’AN PWAQ QUQ TE XNAQ’TZB’IL NCHTILISANA TOJ B’E SPIK’UN Q’IJ TU’NA EX TQAN Q’AQ’ TOJ TANMIYA TB’ANIL EX K’UJLAJTIB’IL XNAQ’TZB’IL NTAWANA JA NTK’ANTSANA

TQAN Q’AQ’

KXOL AJXNAQ’TZANJTZ TWI TNAM EX TOJ KOJB’IL.

Canciones en el idioma mam de guatemala (Lajuj B'itz toj kyol mam) AL WIX * (Gatito)

Tal wio, * Tal wio chitzin tnanejiy, Ma b’ant teya twa, lu’ ma kub’ two’ mex, q’manxa te nana mi chin wanwe jalen, mo’chinx toj chnab’, ma chinxa’ b’ixil.

Wix, wio, * tal tb’anel wix nchi tzyet ich’ tu’n, twutzitija wajb’il wi tu’n wok te wio * tu’n wokxa’ toj tkayb’il ja tu’n tetz wina tuk’a nxky’ aqa abjo tb’anel tanib’a. JUN EK’ (Un Pollo)

Ati jun ek’ wali tib ‘aj tapi Ati jun ek’ wali tib ‘aj tapi Ati jun ek’ ati jun ek’, ati Jun ek’ wali tib’aj tapi.

Ati cab’e’ ek’ wali tib’aj tapi Ati cab’e’ ek’ wali tib’aj tapi Ati cab’e’ ek’ ati cab’e ek’ ati Cab’e’ ek’wali tíb’aj tapi.

Kukxsu’n kpomel toj jwe’.

JUN PAKA’L (Una Mariposa)

Jun paka’l in Lipan, in lipan

q’ante jun ti’j, q’ante jun ti’j.

Atzan tal ti’j jun b’ech In ojlaw, in ojlan,

A pak’al in lipan, in lipan Saq te tij, saq te tij Ajtzan tul tij jun kjo’n

In ojlan, in ojlan.

OYAJ (Un Regalo)

Oyaj oyaj in tzaj q’on Npwoqe’ Wije, wuje, nxjab’e (bis) Tzalajb’il tzalajb’il in qo Tzequn, inqo tzequn.

Aju xnaq’tzib’ile kyekuxix, In chintzalaje’, tuntzun nb’ent ju xchine’ u’j, exnb’entju tz’ib’ine’ aju ntz’tye kin ju xnaq’tzale’,

inchin tzalaje, inchitzalaje, inchintzalaje

A JOS TWI NQ’OB’E’ (Los dedos de mis manos)

Jun, kab’e oxe, kyaje, jwe’ qaq, wuq, wajxaq, b’eljuj, lajuj lajuj twite nq’obe’ lajuj twite nqane’ Jun, kab’e oxe. kyaje, jwe’ qaq, wuq, wajxaq, b’eljuj, lajuj

lajuj twite nq’obe’ lajuj twite nq’ob’e.

JUN B’I’X (Un Pollito)

Jun b’ix q’ant tij matxe tz’etz toj jos tzun njajkalen tutz pen tzun nb’itzenjun tb’itz

NCHI TZALAJ (Estan Alegres)

Nchi tzalaj tzunju k’wal (3) ma chex toj tja xnaq’tzb’il. K’oke toj xnaq’tzb’il tuke tzalajb’il tun tzun tb’itkun toj kyol ex toj jun yol (2) Nchi tzalaj tzun ju k’wal (3) ma chex toj tja xnaq’tzb’il. JUN TAL ICH’ (Un Ratoncito)

Jun tal i’ch’ (bis) in wan

tzalani, in wan tzu chix in wan wab’j, in wan jal. Teko teko teko matxi tzul we ntxu teko teko teko in chin tzalaj we’ tq’ij ntxuye ja’lo teko teko teko qo’qe b’in te teko teko teko jun te’ qtxu ati. PATZ (Un Pato)

Ati jun we’ npatz Kwa, kwa , kwa ( kab’ e maj ) In china toj che’w a’b’ix Kwa, kwa , kwa ( kab’ e maj )

JUN B’I’X (Un Pollito)

Jun b’ix q’ant tij matxe tz’etz toj jos tzun njajkalen tutz pen tzun nb’itzenjun tb’itz TJA XNAQ’TZB’IL (La Escuela)

Ma chinx weye toj tja xnaqtz’b’il Ok kib’tweye xnaq’tzan Ok kib’tweye tz’ib’en Ok kib’tweye wun. QO’ TO TJA XNAQ’TZB’IL B’ITZIL (Vamos a la escuela a cantar)

Ma chinxe toj tja xnaq’tzb’il timtzim tb’ant ntzi’b’ne’

qa mixti’ xin xnaq’tzane ja ku’ tzul toj nnab’le yajxitel Qo xnaq’tzan qib’, qo xnaq’tzan qib’ Toj te’ tja xnaq’tzb’il nb’enti qkyaqlix tun qxnaq’tzante qib’. Qo’qe’ qo’qe’ toj ju’ tja xnaq’ tzbil (b’itz) Ok b’entil qtz’ib’an ex kb’entil qschin u’j (b’itz) Aj tzaj ye’k’u’n tu’n ju’ xnaq’tzal (b’ itz)