Panitikan Sa Panahon Ng Amerikano m624h

Panitikan sa Panahon ng Amerikano

MGA KATANGIAN NG PANITIKAN SA Panahon ng amerikano 1. Hangaring makamit ang kalayaan 2. Marubdob na pagmamahal sa bayan 3. Pagtutol sa kolonyalismo at imperialismo

DIWANG NANAIG SA PANAHON NG AMERIKANO 1. Nasyonalismo 2. Kalayaan sa pagpapahayag 3. Paglawak ng karanasan 4. Paghanap at paggamit ng bagong pamamaraan

MGA IMPLUWENSYA SA PANANAKOP NG MGA AMERIKANO 1. Pagpapatayo ng mga paaralan 2. Binago ang sistema ng edukasyon 3. Pinaunlad ang kalusugan at kalinisan 4. Ipinagamit ang wikang Ingles 5. Pagpapalahok sa mga Pilipino sa pamamalakad ng pamahalaan 6. Kalayaan sa pagpapahayag

MGA PAHAYAGAN SA PANAHON NG AMERIKANO 1. EL GRITO DEL PUEBLO (Ang Sigaw/Tinig ng Bayan) itinatag ni Pascual Poblete noong 1900 2. EL NUEVO DIA (Ang Bagong Araw) itinatag ni Sergio Osmena noong 1900 3. EL RENACIMIENTO (Muling Pagsilang) itinatag ni Rafael Palma noong 1900 4. Manila Daily Bulletin-1900

3 PANGKAT NG MGA MANUNULAT  Maka-Kastila Naging Inspirasyon ng mga manunulat si Rizal.

 Maka-Ingles Nagsimulang sa mga Paaralang Filipino ang Ingles, Maraming naisulat na sanaysay, maikling kwento, at mga tula.

 Maka-Tagalog Naging inspirasyon ng mga manunulat ang “Florante at Laura” ni Francisco Balagtas at “Urbana at Felisa” ni Modesto de Castro

MGA DULANG IPINATIGIL 1. KAHAPON, NGAYON AT BUKAS – sinulat ni Aurelio Tolentino 2. TANIKALANG GINTO- ni Juan Abad 3. MALAYA –ni Tomas Remegio 4. WALANG SUGAT – ni Severino Reyes

Panitikan sa Kastila 1. CECILIO APOSTOL- may pinakamabuting tulang papuri kay Jose Rizal. 2. FERNANDO MA. GUERRERO- unang hari ng panulaan sa Kastila; OBRA-MAESTRA-Crisalidas (Mga Higad) 3. JESUS BALMORI – “Batikuling”; OBRA-MAESTRA- El Recuerdo y el Olvido. 4. MANUEL BERNABE- makatang liriko 5. CLARO M. RECTO- Obra-maestra-BAJO LOS COCOTEROS ( Sa Lilim ng Niyugan)

Iba pang Manunulat  Adelina Gurrea Kauna-unahang makatang babae sa Pilipinas na magaling sa wikang Kastila.  Isidro Marpori Napatanyag sa pamamagitan ng kaniyang apat na aklat na pinamagatang “Aromas de Ensueno”.  Macario Adriatico sumulat ng magandang alamat ng Mindoro na pinamagatan niyang “La Punta de Salto”.  Efifanio de los Santos Nakilala sa tawag na “Don Panyong”. Magaling na mananalambuhay sa buong panahon ng panitikang Kastila.

Panitikan sa TAGAuri ni Julian Cruz Balmaceda sa tatlo ang mga makatang tagalog: Makata ng Puso, Makata ng Buhay, Makata ng Dulaan. • LOPE K. SANTOS – Ama ng Balarilang Tagalog; Apo ng mga mananagalog. OBRA-MAESTRA-Banaag at Sikat • JOSE CORAZON DE JESUS- Huseng Batute; Makata ng pag-ibig OBRAMAESTRA-Isang Punungkahoy • FLORENTINO COLLANTES- Kuntil Butil; OBRA-MAESTRA- Lumang Simbahan

• AMADO V. HERNANDEZ- Makata ng mga Manggagawa; MGA OBRA-MAESTRA- Isang Dipang Langit;Mga Ibong Mandaragit; Luha ng Buwaya; Bayang Malaya; Ang Panday • VALERIANO HERNANDEZ-PENA- Tandang Anong at Kintin Kulirat; OBRA-MAESTRA- Nena at Neneng • INIGO ED REGALADO – Odalager; OBRA-MAESTRA-Damdamin

ANG DULANG TAGALOG •SEVERINO REYES – Lola Basyang; Ama ng Dulang Tagalog; OBRAMAESTRA- Walang Sugat •AURELIO TOLENTINO – ipinagmamalaking mandudula ng Kapampangan; OBRA-MAESTRA- Luhang Tagalog at Kahapon, Ngayon at Bukas •HERMOGENES ILAGAN- nagtayo ng samahang “COMPANA ILAGAN” na nagtanghal ng maraming dula sa kalagitnaang Luzon •PATRICIO MARIANO- sumulat ng “NINAY” at “ANAK NG DAGAT” na siya niyang OBRA-MAESTRA •JULIAN CRUZ-BALMACEDA- “Bunganga ng Pating” ang siya niyang OBRA-MAESTRA

IBA PANG PANITIKANG FILIPINO • PEDRO BUKANEG- Ama ng Panitikang Iloko; • CLARO CALUYA- Prinsipe ng mga Makatang Iloko; kilala sa pagiging makata at nobelista • LEON PICHAY – kinilala bilang “pinakamabuting BUKANEGERO” • JUAN CRISOSTOMO SOTO- Ama ng Panitikang Kapampangan; • ERIBERTO GUMBAN-Ama ng panitikang Bisaya • Magdalena Jalandoni- nag-ukol naman ng panahon sa nobelang Bisaya.

Panitikan sa INGLES • JOSE GARCIA VILLA – “Doveglion”; pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles • JORGE BACOBO – sinulat-”Filipino with America”; A Vision of Beauty • ZOILO GALANG – sumulat ng kauna-unahang nobelang Pilipino sa wikang Ingles na pinamagatang “A Child of Sorrow” • ZULUETA DE COSTA - nagkamit ng unang gantimpala sa tulang “Like the Molave” • NVM GONZALES- may-akda ng “My Islands” at “Children of the Ash Covered Loom”. Ang huli ay isinalin sa iba’t ibang wika sa India

• ANGELA MANALANG GLORIA- umakda ng “April Morning”; nakilala sa pagsulat ng mga tulang liriko noong panahon ng Komomwelt • ESTRELLA ALFON – ipinalalagay na pinakapangunahing manunulat na babae sa Ingles bago magkadigma. Sinulat niya ang “MAGNIFICENCE” at “GRAY CONFETTI” • ARTURO ROTOR – may-akda ng “THE WOUND AND THE SCAR”-kauna-unahang aklat na nalimbag sa Philippine Book Guild