Grammatica_latina.pdf 6n1az

Hans H. 0rberg

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA

Grammatica Latina

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA INDEX

Pars 1: Familia Romana Exercitia Latina I Grarnmatica Latina Latin-English Vocabulary I Latine Disco: Student's Manual Pars 11: Roma Aeterna Exercitia Latina 11 Indices Instructions Latin-English Vocabulary 11 Readers/Supplements Caesar: De Bello Gallico I (partial), IV, V Colloquia Personarum Petronius: Cena Trimalchionis Plautus: Amphitryo Sermones Romani

Copyright © 2006 Hans 0rberg ISBN 1-58510-223-7 Distributed by Focus Publishing / R Pullins Company, PO Box 369, Newburyport, MA 01950 (www.pullins.com) with permission ofDomus Latina. All rights reserved. No part ofthis publication may be produced, stored in a retrieval system, produced on stage or otherwise performed, transrnitted by any means, electronic, mechanical, by photocopying, recording, or by any other media or means without prior written perrnission of the publisher.

CAPITVLORVM

1. PARTES ORATIONIS 2. NOMINA. Genus, numerus, ciisus. Thema et terminiitio. Decliniitiones 3. SVBSTANTIVA. Decliniitio 1 4. Decliniitio II 5. Decliniit16III [A] 6. DecHniitioIII [B] 7. Decliniitio IV 8. Decliniitio V 9. ADIECTIVA. DecHniitio1et II 10. DecHniitioIII 11. Compariitio 12. Adiectiva et adverbia 13. NVMERALIA 14. PRONOMINA. Pronomina personiilia Pronomina possessiva 15. Pronomina demonstriitiva 16. Pronomina interrogiitiva Pronomen reliitivum 17. Pronomina indefinita 18. VERBA. Genus et modus. Tempus, numerus, persona. Coniugiitiones. Themata. Terminiitiones personiiles 19. Coniugiitio verborum [1-4] 20. Yerba deponentia 21. Coniugiitio [3]: capere, patl 22. Yerba anomala 1 (1) esse, (2) posse (3) velle, (4) Ire, (5)jierl (6)ferre, (7) esse, (8) dore Verba defectiva 23. Verba anomala II Coniugiitio [1], [2], [3] Coniugiitio [4] 24. Yerba anomala III

5

p.

5 6 6 6

7 7 8 8 8 9 10 11

12 12 12 13

13 13

14 15 19 19

20 20 21 22 22 23

23 26 26

PARTES ORATIONIS

Nomina declinare et verba in primis pueri sciant, neque enim aliter pervenire ad intellectum sequentium possunt. QVINTILlANVS, Institutio oratoria 1.4.22

NOMINA

PARTES

ORATIONIS

Partes orationis hae sunt: [1] Nomen, ut Marcus, Roma, puer, oppidum leo, aqua, e%r, pugna, mors, Romanus, bonus, puleher, brevis, eN. [2] Pro nomen, ut tU, nos, is, hie, ille, quis, qUI, nema, cet. [3] Verbum, ut amiire, habere, venlre, emere, lre, esse, eet. [4] Adverbium, ut bene, recte,jortiter, ita, non, hle, eet. [5] ConiiinctiO, ut et, neque, sed, aut, quia, dum, sI, ut, eet. [6] Praepositio, ut in, ab, ad, post, in ter, sine, de, eet. [7] InteriectiO, ut O, ei, heu, heus, ecee, eet. Nomen est aut substantivum, ut Marcus, filius, mons, aqua, dies, aut adiectivum, ut magnus, bonus, niger, levis. Numerale dieitur nomen quo numerus signifieatur, ut tres, tertius, ternf. Adverbia, eoniiinetiones, praepositiones, interieetiones sunt partes orationis indecliniibiles (particulae quae dicuntur).

partes orationis: nomina pronomina yerba adverbia coniUnetiones praepositiones interieetiones

substantiva adieetiva numeralia (cardinalia, ordinalia, distribiitiva) partieulae

NOMINA 2 Genus, numerus, casus Genera nominum sunt tria: masculinum, ut servus, temininum, ut aneilla, neutrum, ut oppidum. Numeri nominum sunt duo: singularis, ut servus, pliiralis, ut servf. Nomina quibus deest singuliiris pliiralia tantum dieuntur. Casiis nominum sunt sex: nominativus, ut servus, acciisiitivus, ut servum, genetivus, ut serví, dativus, ut servo, ablativus, ut (a) servo, vocativus, ut serve. Thema et terminiitiO Thema dicitur ea nominis pars quae non miitiitur in deeliniitione, ut serv-, aneill-, oppid-, magn-, brev-. Litterae quae in nomine declinando ad thema adieiuntur, ut -um, -1, -am, -ae, -o, -es, -ibus, terminationes dicuntur. In exemplis huius libri themaii terminiitione dividitur tenui linea [1], ut servlus, servil.

genera: masco (m.) remo

(f.)

neutro (n.) numeri: sing. pliir. casiis: nom. aec. gen. dat. ab!. voe. thema -atis n terminatío -onisf themata: serv-, ancill-, oppid-, eet. terminationes: -um, -1, -am, -ae, eet.

Declinationes Declinationes nominum sunt quinque: [1] Declinatio prima: gen. sing. -ae, ut lnsulla -ae. [2] Deelinatio secunda: gen. sing. -1, ut servlus -1, oppidlum -1. [3] Declinatio tertia: gen. sing. -is, ut sol sollis, urbls -is. [4] Declinatio quarta: gen. sing. -us, ut manlus -us. [5] Declinatio quinta: gen. sing. -el/-el, ut diles -el, rles -el. 5

deelinatio -onisf (dee!.) 1. gen. -ae n. gen. -1 IlI. gen. -is IV. gen. -iis V. gen. -el/-el

CAP.3-5

SVBST ANTIV A

NOMINA SVBST ANTlV A

DeclinátiOprima

3

Genetivus: sing. -ae, plur. -arum.

-a

-iirum -fs -as -ae -fs

-am -a -ae

Exemplum: insulla -ae f. sing. plur. nom. insu/la fnsu/lae acc. fnsu/Iam fnsull as gen. fnsu/lae fnsu/larum dat. fnsu/Iae fnsull fs fnsu/Ifs abl. fnsu/Ia

DeclinátiOsecunda

-us/-

-f

-um -f -o -o

-os -orum -fs -IS

-e

-um

-a -orum -fs

-um -f -o

4

Genetivus: sing. -f, plur. -orum. 1. Nomina masculIna Exempla: equlus -f, liber librlf, puer pueril. sing. plur. sing. plur. sing. plur. nom. equlus equlf liber libr'¡f puer puer'¡f acc. equlum equlos libr'¡um /ibr'¡os puerlum puer'¡os gen. equlf equlorum librlf librlorum puerjf puer'¡orum dat. equlo equlfs librlo librlfs puerlo puerlfs abl. equlo equlis librlo /ibrlfs puer'¡o puerlfs vOC. equle Feminlna sunt paucissima, ut humlus -f, papyr'¡us -f, Aegyptlus -1. Rhod¡us -1. Nom. sing. -ius, voc. -f: filius, fi/f! fiilius, fiim

5

Genetivus: sing. -is, plur. -um/-ium.

-/-.1'

-ibus -es -um

-f -em -is -e

-er -rlis -or -orlis -os -orlis -o -inlis -x -gjis

-ex -ielis

[A] Genetivus pluralis: -um. l. Nomina masculIna et reminlna. Exempla: sol sollis m., leo /eonlis m., vox voclis sing. plur. sing. plur. nom. so/ so/les leo /eonles acc. so~em so/les /eonlem /eonles gen. so/lis so/Ium /eonlis /eonlum dat. sollf so/Iibus /eonlf /eonlibus abl. so/le so/Iibus /eonle /eonlibus [1] Nom. [2] Nom. [3] Nom. [4] Nom. [5] Nom. [6] Nom.

f. sing. vox voclem vocjis voclf vocle

-er, gen. -rlis: pater patrlis m., mater matr'¡is f. -or, gen. -or'¡is: pastor -or'¡is m. -os, gen. -or'¡is:flos florl is m. -o, gen. -inlis: virgo -inlis f., homo -inlis m. -x, gen. -glis: /éx leglis f., rex reglis m. -ex, gen. -iclis: index -iclis m. 6

plUr. vocles vocjes voclum voclibus voclibus

[7] Nom. -s, gen. -tlis: aetas -atlis f., miles -itlis m. [8] Nom. -s, gen. -d¡is: laus /aud¡is f., pes ped¡is m. [9] Nomina anomala: sanguis -inlis m.; coniiinx -iuglis m.lf.; senex senlis m.; bOs bovlis m.lf., pl. bovles boum, dat.labl. bObuslbiibus. 2. Nomina neutra. Exempla: os orlis, corpus corporlis, opus -erlis, nomen nominlis. sing. plur. sing. plUr. nom. os orla corpus corporla -is -f -e acc. os orla corpus corpor'¡a gen. orlis orlum corpor'¡is corpor'¡um dat. orl i orlibus corporl i corporl ibus abl. orle orlibus corporle corporlibus nom. opus operja nomen nominla acc. opus operla nomen nominla gen. operlis operlum nominlis nominlum dat. operlf operlibus nominlf nominlibus abl. operle operlibus nominle nominlibus Nomina anomala: cor cord¡is; caput capitlis; lac lactlis; os osslis (gen. pl. -ium); me/ melllis; iter itiner'¡is; vas vaslis, pl. vasla -orum (decl. 11); thema -atlis. 6 [B] Genetivus pluralis: -ium. 1. Nomina masculina et reminlna. Exempla: navlis -is f., urbls -is f., mons montlis m. sing. plur. sing. plUr. sing. plUr. nom. navlis navles urbls urbles mons montles acc. navlem navles urblem urbles montlem montles gen. navlis navlium urblis urblium montlis montlium dat. navlf navlibus urblf urblibus montlf montlibus abl. navle navlibus urble urblibus montle montlibus [1] Nom. -is, acc. -im (pl. -ls), abl. -i: pupplis -is f., Tiberlis -is m. [2] Nom. -es, gen. -is: niibles -is f. [3] Nom. -x, gen. -clis:fa/xfa/clis f. [4] Nomina anomala: nox noctlis f.; nix nivlis f.; caro camlis f.; as asslis m.; vis, acc. vim, abl. vf, pl. virles -ium f.

2. Nomina neutra. Exemplum: verblum -1. sing. pliir. nom. verblum verbla acc. verblum verbla gen. verblf verblorum dat. verblo verbl fs abl. verblo verblfs

Declinátio tertia

SVBST ANTIV A

CAP.6-7

2. Nomina neutra. Exempla: marle -is, animal -allis. sing. pliir. sing. nom. marj e marl ia animal acc. marl e marl ia animal gen. marlis marlium animallis dat. marli marlibus animalli abl. marli marlibus animalli

pliir. animallia animallia animallium animall ibus animall ibus

-s

-tlis

-s -dJis anomalus -a -um = qui exemplis non convenit

-a -ibus -um

-a

-ma -matlis

-(i)s

-es

-em

-es

-is -ium -f -ibus -e -ibus -is, acc. -im, abl. -i -es -is -x -elis

-e/-

-ium -ia -ibus

-e/-i -is

7 Declinatio quárta Genetivus: sing. -iis, plur. -uum. Exempla: portlus -iis m., cornlu -iis n. sing. plur. sing. pliir. 110m. partlus portliis comlii comlua :lCC. portlum portliis comlii camlua gen. portliis portluum cornliis comluum d:lt. portlui portlibus cornlii cornlibus :lb!. portlii portlibus cornlii cornliblls tfoll1lus-iis f., abl. -o, pl. domliis -orum (-ullm). acc. cis. 7

17.\' HtI 111"" 1/' ,HUlI -liS 11(1 ,/1,/1 1/"/1 -liS 1/,,/\ ,1 ",1 11111 11,\' 1/1 ,1

1/

ADIECTIVA

-es

-es -ebus -erum

-em -ei/-ei -¿¡/-ei -e

CAP. 11

CAP. 8-10

DeclInatio quInta Genetlvus: sing. -ev-ef, pliir. -erum. Exempla: diles -eim. (f.), res reff. sing. pliir. sing. nom. diles diles res acc. dilem diles rem gen. dilei dilerum rei dat. dilei dilebus re! abJ. dile dilebus re

8

pliir. res res rerum rebus rebus

NOMINA ADlECTIV A

9

DeclInatiO prIma et secunda

-us -um -a -am -i -is '-ae -6 -ES -lS -ae -as -(e)rJum -(e)rla -ornm mm -arum -is

-us

-a -um -am -i -1 -lus -6 -lUS

[A] Genetlvus singularis -i -ae-1. Exemplum: bonlus -a -um. singularis pliiralis masco remo neutr. masco remo neutr. bonli bonlae bonla nom. bonlus bonla bonlum acc. bonlum bonlam bonlum bonlos bonlas bonla gen. bonli bonlae bonli bonlorum bonlarum bonlorum bonl~ bonl~ bonl~ dat. bonlo bonlae bonlo bonlis bonlis bonlis abJ. bonlo bonla bonlo voc. bonle Exempla: niger -grla -grlum, l,ber -erla -erlum neutr. sing. masco remo neutr. masco remo nom. niger nigrla nigrlum liber liberja liberlum acc. nigrlum nigrlam nigrlum liberlum liberlam liberlum cet. (ut supra, sed voc. = nom. -er) [B] Genetlvus singularis -ius. Exemplum: sollus -a -um, gen. masco remo smg. nom. sollus solla acc. so~ um soll am gen. soll ius soll ius dat. soll i soll i abJ. sollo solla

--ia es -is -ium -ium -ia -e -is -i ibus-es -ibus

e-1 1

-er -(e)rlis -(e)rJe -(e)rlem -(e)rle

8

[B] Genetívus pliiralis -um (abJ. sing. -e). Exempla: prior prius, gen. priorlis; vetus, masc./rem. neutr. sing. nom. prior prius acc. priorlem prius gen. priorlis priorlis dat. priorli priorli abI. priorle priorle nom. acc. gen. dat. abl. Item pauper

priorles priorles priorlum priorlibus priorlibus (m./f.), gen.

gen. veterlis. masc./rem. neutr. vetus vetus veterlem vetus veterlis veterjis veterli veterli veterje veterje

priorla veterjes priorla veterjes priorjum veterlum priorlibus veterlibus priorlibus veterlibus -erlis; dives, gen. divitlis.

-es -ium -1 -e -ibus -es

-s -em

-s -s

-is

-is

-em -is

-e -1 -a -is -ium -ibus

veterja veterla veterlum veterjibus veterjibus

11 Comparatio Gradiis comparationis sunt tres: positIvus, ut longus, comparatIvus, ut longi2J:, superlatIvus, ut longissimus. Comparatlvus desinit in -ior et declinatur ut prior. Superlatlvus desinit in -issimlus (-imlus) et declInatur ut bonlus. [A] Superlatlvus -issimlus. pos. longlus -a -um brevlis -e ¡elix -iclis comp. longlior -ius -iorlis brevlior -ius -iorlis ¡eliclior -ius -iorlis supo longlissimlus -a -um brevlissimlus -a -um ¡eliclissimlus -a -um [B] Superlatlvus -rimlus, -limlus. pos. piger -grla -grlum celer -erlis -erle facillis -e comp. pigrlior -ius -iorl is celerlior -ius -iorjis facillior -ius -iorl is supo pigerlrimlus -a -um celerlrimlus -a -um facilllimlus -a -um

10

[A] Genetlvus pliiralis -ium (abJ. sing. -i). Exemplum: brevlis -e. singularis pliiralis masc./rem. neutr. masc./rem. neutr. brevlia nom. brevlis brevle brevles brevlia acc. brevlem brevle brevles brevlium gen. brevl is brevl is brevl ium brevlibus dat. brevli brevli brevlibus brevlibus abJ. brevli brevli brevlibus Exempla: iicer acrl is acrl e, celer -erl is -erl e sing. masco remo neutro masco remo neutr. nom. acer acrlis acrle celer celerlis celerle acc. acrlem acrle celerjem celerle cet. (ut supra) cet. (ut supra)

Exempla: ¡erlX, gen. -iclis; ingens, gen. -entlis. masc./rem. neutro masc./rem. neutr. smg. nom. ¡elix ¡elix ingens ingens acc. ¡eliclem ¡elix ingentlem ingens gen. feliclis ¡eliclis ingen*s ingentlis cet. (ut supra) cet. (ut supra)

pIiir.

-ius, dat. -1. neutr. sollum pliir. (ut bonli -ae -a) soll um soll ius soll i sollo

DeclInatiO tertia

ADlECTlVA

[e] Comparatio anomala. positlvus comparatlvus bonlus -a -um melior -ius -iorl is mallus -a -um peior -ius -iorlis magnlus -a -ummaior -ius -iorlis parvlus -a -um minar minus -orlis multlum -i plUs plurlis multli -ae -a plUrles -a -ium (infrii) inferlus inferior -ius -iorlis (supra) superlus superior -ius -iorl is (intrii) interior -ius -iorl is (extra) exterior -ius -iorl is (citra) citerior -ius -iorl is (ultra) ulterior -ius -iorl is (prae) prior -ius -iorlis (post) posterior -ius -iorl is (prope) propior -ius -iorlis

superlativos optimlus -a -um pessimlus -a -um maximlus -a -um minimlus -a -um plUrimlum -i plurimli -ae -a infimluslTmlus -a -um supreml us/summlus -a -um intimlus -a -um extremlus -a -um citimlus -a -um ultimlus -a -um primlus -a -um postremlus -a -um proximlus -a -um

vetus -erlis

veterrimlus -a -um

vetustior -ius -iorl is 9

gradOs: positivus (pos.) comparatIvus (comp.) superlativus (sup.)

-us -a -um/ -(i)s (-e) -ior -ius -i6rlis -issimlus

-Q

-er

-(e)rior -errimlus

-um

-illis -i/ior -il/imlus

ADIECTIV A ET ADVERBIA

CAP. 12

sexiigintii septuiigintii noniigintii octogintii trfgintii quadriigintii quinquiigintii acc. dat. abI. nom. -a -um sex octo centum novem un-decim duo-decim se-decim tre-decim decem dulo trles quinque -ae-o -ia gen. quattuor unlus septem duo mllia mllle quattuor-decim quin-decim duo-de-viginti septen-decim un-de-viginti viginti /unlus et viginti octingentli nongentli quadringentl sescentli septingentli trecentif quingentli 13unlus i ducentli -aevfginti -a [3] millia -iumgen. (n. -ius, pl.) declinatur [1] unlus -a -um declinatur ut sollus: dat. -i.

ADlECTIV A ET ADVERBIA Adiectiva

-e

declinationis

l/u faciunt adverbia

desinentia

I

ut marlia (decI. I1I). 12

c ce cee D De cecc M Dece Decec Dec 900 MM 430 70 119 XIX xx XXI XVIl 5800 400 90 20 9876321000 21 40 50 60 80 2000 18 1] 12 13 14 16 17 10 dulo 15 XIl XlII XIV xv XVI XVIIl rem. 200 300 500 600 700 XI VllI xIX 100 CAP. 13trlium masc./rem. neutro NOMINA NVMERALIA vIV VI VII dulos/o Il III 1decimlus sextlus Ordinalia nonius neutr. dulorum bina mllia centesimlus Distribíitiva quinquiigesimlus tricesimlus quintlus dulodulae dulobus dulorum duliirum quiirtlus qUintJus duo-de-vicesimlus quaternli quinli duo-de-vicenli decimlus decimjus denli octiivlus quinquiigenli octonli quadringentesimlus sescentesimlus septingentesimlus quingentesimlus secundlus trecentesimlus tertilus trecenli ternli blnli (trinlO dulobus duliibus trlibus trlibus primlus sexiigesimlus septuiigesimlus octingentesimlus octogesimlus sextJus un-decimlus duo-decimJus decimlus noniigesimlus nongenli sexiigenli septuiigen/i senlidenli denli noniigenli singulli -a denji primlus -um -ae -a septimlus vicesimlus /unlus un-de-vicesimlus ducentesimlus ducenli septenli un-de-vicenli et vicesimlus decimlus denli bis mlllesimlus millesimlus quadriigesimlus senli trlium tricenli quadringenli sescenli septingenli quingenli duliis trlia trles nongentesimlus vicenli octingenli octogenli un-denli duo-denji centenli singulji /singulli etdenli vicenli singula novenli mllia quadriigenli xxx XL L LX xc LXX LXXX masco Cardinalia [2] dulo -ae -o et trles -ia decHnantur sic:

in -e, ut

rectJus > rectlf. Adiectiva

declinationis

III faciunt adverbia

desinentia

in -iter, ut

-iter

fortJis > fortliter.

-ius -issime

Compariitivus adverbii desÍnit in -ius (= neutrum adiectivl), rectl~ superlativus in -issime (-ime), ut rectlissime. Adiectivum

Adverbium

decI.

pos.

In rectlus -a -um recte pulcher -chrja -um pulchre miser -erla -erjum misere III fortl is -e fortiter iicer iicrjis iicrle iicriter celer -erl is -erje celeriter .fellx .fellciter 1

ut

comp.

supo

rectius pulchrius miserius fortius iicrius celerius .fellcius

rectissime pulcherrime miserrime fortissime iicerrime celerrime .fellcissime

-nter < -ntiter

Nom. sing. -ns, adverbium

-o

Quaedam adiectlva decHnationis ¡In faciunt adverbia desinentia in -o, ut certo, falso, necessiirio, riiro, subito, tuto, primo, postremo (adiectlva: certlus,falslus, necessiirilus, cet.).

-nter: pnldens -entlis, adv. pnldenter.

Adverbia anomala: bene < bonlus, male < mallus, valde < validJus, facile
10

11

NVMERALIA

dat. acc.

rem. me nos masco reflexívum vos tu nobis elum Persona secunda mihi sibi se elius te neutro neutro pliir. PRONOMINA vobis tibi smg. ego I acc. dat. elo ild elius elam i1is ela elae elas iIs iIi ilis elos elorum elarum elorum eli e¡f eli ela pliiralis pronomen

stratívum) onalia

singularis

I nom.PRONOMINA

I nñm

cuius rem. rem. 14 CAP. 16-17 cuius cuius cui CAP. 14-15 neutr. quem cuicui qua quam e masco quid/quod neutro quis/qui quae quae Pronomina interrogativa quiis quaequos quorum quarum quo quibus quid/quod quoqua quibus pliiralis quorum qui acc. nom. dat. abl. masco gen. singularis quis quae quid (subst.); qui/quis ... quae ... quod ... (adi.). [2] uter utrla utrlum, gen. utrlius, dat. utrji (ut sollus praeter 16 [1] utgr).

PRONOMINA

quid subst. qul, quod adi. quis, quae subst. et adi.

Pronomen

re1iitivum

qui quae quod singularis masco rem. nom. qui quae acc. quem quam gen. cuius cuius dat. cui cui abl. quo qua [1]

Prono mina possessíva melus, VQC. sing. mf eius. eorum. eiirum (gen. prono is)

singularis pliiralis noster -trla -trjum pers. 1 melus -a -um vester -trja -trl um pers.2 tulus -a -um sulus -a -um (reflexívum) pers. 3 rem. hunc huius rem. masco hic hochi haec hae neutro masco hochOs hanc haec has hOc huic hOc hac huius huic his hfs horum harum neutro hhOrum is Pronomina diimonstriitivapliiralis

pliiralis masco qui quos quorum quibus quibus

neutro quod quod cuius cui quo

rem. quae quas quarum quibus quibus

neutr. quae quae quorum quibus quibus

[2] qui- quae- quod-cumque (indefinítum relatIvum) = quis-quis quid-quid/quic-quid (subst. indecl.).

15

17

Pronomina

indiifiníta

nemo, acc. neminlem, dat. neminlf.

nemo < ne- + homo

[2]

nihil, neutrum indeclinabile.

nfl =nihil

[3]

ul/lus -a -um et nul~us -a -um decllnantur ut sollus.

[1]

neuter -trla -trlum et uter-que utrja-que utrjum-que declInantur ut uter: gen. neutrlius, utrlius-que. [4]

[2] nom. acc. gen. dat. abl.

illle illla illlum illlam il~ius illlius il/lf ilW illlo illla

illlud illlud ilWus

ilW

il/lf

illlfs

illlo

illlis

illlos il~orum

alter -erla -erlum, gen. -erlius, dat. -er¡f.

[6]

alilus -a -ud, dat. alili (gen. alterlius).

illlae il~as illlarum

illla illla illlorum

Vt quis/qui declInantur haec:

illlis il/lis

illlfs illlis

[7] ali-quis/-qui -quª -quid/-quod et (sI, nisi, ne, num) quis/qui quª quid/quod.

[3]

istle -a -ud decllnatur ut illle -a -ud.

[8]

quis-quam quid-quam/quic-quam.

[4]

ipsle -a -um declinatur ut illle praeter neutrum sing. ipslum.

[9]

qui-dam quae-dam quid-dam/quod-dam, acc. sing. m. que!1-dam, f. qua!1-dam, gen. pliir. mJn. quoru!1-dam, f. quaru!1-dam.

[5] is ea id, demonstratIvum et personale: vide supra! i-dem ea-dem idem singularis masco rem. nom. idem eadem acc. eundem eandem gen. eiusdem eiusdem dat. eidem efdem abl. eodem eadem [6]

[dem < is-dem -!J.-dem< '!!J.-dem efdem = ifdem efsdem = ifsdem

[5]

is ea id + -dem): pliiriilis neutr. masco idem iidem idem eosdem eiusdem eorundem eidem iisdem eodem iisdem

[ID] quis-que qua e-que quid-que/quod-que.

«

12

[11]

rem. eaedem easdem earundem iisdem iisdem

gui- quae- quid-/quod-vis = qui- quae- quid-/quod-libet.

neutr. eadem eadem eorundem iisdem iísdem

13

neuter < ne- + uter

n. pl. (ali-)quª

'!J.-dam< '!!J.-dam

YERBA

19 Coniugatio

VERBA Genus et modus

18

genera: aet. .

Genera verborum sunt duo: iictivum, ut amat, ivum, ut amiitur. Verba quibus deest genus actlvum (praeter participia et gerundium), ut conarl, loqul, deponentia dicuntur.

modi: inf. ind. imp. eoni.

Modi verborum sunt quattuor: infinitivus, ut amare, imperiitivus, ut ama, indiciitivus, ut amat, coniiinctivus, ut amet.

tempora: praes. ímperf.

Tempus, numerus, persona

fut.

perf. plUsqu. fuI. perf.

Tempora verbi sunt sex: praesens, ut amat, futiirum, ut amabit, praeteritum imperfectum, ut amabat, praeteritum perfectum, ut amavit, praeteritum pliisquamperfectum, ut amaverat, futiirum perfectum, ut amaverit. Numeñ verborum sunt duo: singuliiris, ut amat, pliiriilis, ut amant.

numeri: sing. pliir.

Personae verborum sunt tres: pñma, ut amo, secunda, ut amas, tertia, ut amat. Verba quibus desunt personae (praeter tertiam singularis), ut licere, pudere, impersoniilia dicuntur.

personae: 1 2 3

Coniugiitiones Coniugiitiones verborum sunt quattuor: eoniugationes: [1] -iirel-iirf [2] -erel-erf [3] -ere/-f [4] -fre/-frf

[1] Coniugatio prima: inf. -are, -arf ut amare, conarf. [2] Coniugatio secunda: inf. -ere, -erf ut monere, vererf. [3] Coniugatio tertia: inf. -ere, -f ut legere, ¡¡tI. [4] Coniugatio quiirta: inf. -fre, -frf ut audfre, partfrf. Themata

themata: thema praesentis [-] thema perfeeti thema supini ["']

H

Themata verborum sunt tría: [1] Thema praesentis, ut ama-, mone-, leg-, audf-. [2] Thema perfecti, ut amav-, monu-, leg-, audfv-. [3] Thema supini, ut amat-, monit-, lect-, audft-. Terminationes

Áctivum sing. plur. pers. 1 -mI-o -mus pers. 2 -s -tis pers. 3 -t -nt [1]

post eonsonantem -o -imus

-or

-is -itis -it -gnt

-!tris -iminf -itur -gntur

-imur

personales ivum sing. plUr. -rl-or -mur -ris -minf -tur -ntur

[2] Terminationes perfectl indicatlvi activi: sing. plur. --imus pers. 1 -f pers.2 --istf --istis -erunt (-ere) pers.3 --it 14

YERBA

CAP. 19

CAP. 18

verborum

[A] Áctivum Infinitivus praesens [1] amalre perfectum amavlisse futUrum amatl¡¡rjum esse

[2]

monelre

[3]

leglere

leglisse

monulisse

[4]

aud~re

audfvlisse

monitl¡¡rjum esse lectl¡¡rjumesse audftl¡¡rjumesse

Indiciitivus praesens sing.l amlo 2 amals 3 amalt plUr.l amalmus 2 amaltis 3 amalnt imperfectum sing.l amalbalm 2 amalbiils 3 amalbalt plur.l amalbiilmus 2 amalbiiltis 3 amalbalnt futurum sing.l amalblo 2 amalblis 3 amalblit plur.l amalblimus 2 amalblitis 3 amalblunt perfectum sing.l amavlf 2 amavlistf 3 amavlit plUr.l amavlimus 2 amavlistis 3 amavlerunt pliisquamperfectum sing.l amavleralm 2 amavlerals 3 amavleralt plur.l amavleralmus 2 amavleraltis 3 amavleralnt futiirum perfectum sing.l amavlerlo 2 amavlerils 3 amavlerilt pliir.l amavlerilmus 2 amavleriltis 3 amavlerilnt

[1,2,4]

[3]

--re

-ere

-isse ..urlus -a -um esse [1,2,4] -O

[3] -O

--s

-IS

-t -1is

-ít --¡mus -itis

-{u)nt

--!.In!

[1,2]

-balm -biils -balt -biilmus -biiltis -balnt

[3,4] -ebalm -ebiils -ebalt -eMlmus -eMltis -ebalnt

[1,2]

[3,4]

-blo

~Im

-blis

-eJs

-blit -blimus -blitis -blunt

-elt -eJmus -eltis -elnt

monelo monels monelt monelmus moneltis monelnt

leglo leglis leglit leglimus leglitis leglunt

audilo aud~s audilt aud~mus aud~itis audilunt

monelbalm monelbiils monelbalt monelbiilmus monelbaltis monelbalnt

leglebalm leglebals leglebalt leglebiilmus leglebiiltis leglebalnt

audilebalm audilebiils audilebalt audilebalmus audilebiiltis audilebalnt

monelblo monelblis monelblit monelblimus moneJblitis monelblunt

leglalm leglels leglelt legleJmus legleltis leglelnt

audilalm audileJs audilelt audileJmus audileJtis audilelnt

monulf monulistf monulit monulimus monulistis monulerunt

leglf leglistf leglit leglimus leglistis lémerunt

audfvli audfvlistf audfvlit audfvlimus audfvlistis audfvlerunt

....¡

monuleralm monulerals monuleralt monuleralmus monuleraltis monuleralnt

legleralm leglerals lemeralt legleralmus legleraltis legleralnt

audfvleralm audfvlerals audivleralt audfvleralmus audfvleraltis audfvleralnt

--eralm --eriils --eralt --eriilmus --eriiltis --eralnt

monulerlo monulerils monulerilt monulerilmus monuleriltis monulerilnt

leglerlo leglerils leglerilt leglerilmus legleriltis leglerilnt

audfvlerlo audfvlerils audfvlerilt aúdfvlerilmus audlvleriltis audivlerilnt

--erlo

15

-mus

-isti

-it --imus

-istis --erunt

--erils --erilt --erilmus --eril tis --erilnt

I

Indicativus sum es -ar -ens -tmur sumus J sum -a esse -a -um eram sum -itur eral -ite "'l/S-a -um esse eram eram esse eram sumus sumus sumus amatlum sum sum sunt es es es est eral erat YERBA -i 1r 1 -a estis perfectum -itote erant erant sunt sunt est erat -iminf acc. ~ris 2 esseesse eras eras amalns amamone -antlis -ito erant erant sunt abl. est est erat eram sumus 1 amatlus futiirum amalndlf eramus :::::umfri Gerundium eramus eramus eramus eriímus -ris amatlurJus eratis -untur eratiserátis eratis eratis estis futiirum estis eras audr estis estis eras 193 sunt es est -mur -ar -tur -minf praesens -rf amavleriltis amavlerilnt amalndlum eras erant -altis -endJum -erelmus ~relnt -alnt [3] amatlum amatlu -endJf gen. Imonulisselmus amalrelnt amavlerils amavlerilt -almus pliir. amalte [3,4] -erels -erelt -ebalminf -entlis ~reltis -alm -als praesens Infinitlvus ~relm [3,4] -en dio aud~t6te monelt6te sing.l -elris -ebalr -bleris -balr aud~reJmus legle [3] -eltur pliir.l -eJminf -e[ntur -alt -ebalntur -ebaltur -eJmur "'l/S-a (-um) [3,4] -ebalris -alr 3232-um amlels amlelt amleJtis amlelnt amalreltis -blor amalreJs amalrelt 3CAP. 2 amavlisseJs amavlisselt amavlisseltis amavlisselnt [2,3,4] auditlurJus -ebalmur amavlerilm amalmurmoneJmur audivlerilm leglerilm monulerilm leglimur amlor amalt6te aud~relnt leglerelnt leglit6te leglor amavlerilmus amalbalrmonelbalr audivlerilmus audivl audrvlerilnt leglerilmus monulerilmus legleriltis leglerilnt leglebalr monuleriltis monulerilnt imperfectum audilendlum leglendlum monelndlum amalrejmus leglereJmus monelreJmus amlelmusmonelalmus auditlum auditlu audilalmus audivlerils audrvlerilt lectlum monitlum leetlu monitlu legjalmus leglerils leglerilt monelblitur monulerils monulerilt -blitur amalbluntur imperfectum aud~te monelbluntur leglite [3] moneJbliminr leglf -bliminf -bluntur ,"'l/S ,¡eriltis -ae monelte (-a) amatlus amalblimur monitlus leglelmur leglebalminf legluntur leglitur moneJminf moneltur monelbaltur monelbalmini monelntur -blimur -bdlminf -balntur -baltur moneJns -entlis audilens leglens -entlis -entlis amlelm amalblormonelblor ssing. ing.l aud~rels aud~relt audrvlissels audivlisselt audfvlisseJtis audilalm audilals audilalt audfvlisselnt audilaltis audilalnt aud~reJtis monitlum legJereJs leglalm legjals legjalt leglisselnt leglaltis leglalnt leglereltis leglissels leglisselt leglisseJtis leglebalris leglalr monelris monelreJs monelrelt monelalt monulisselnt monulisseJs monulisselt monulisseltis monelaltis monelalnt monelreJtis -balris sing.l [1,2,4] audilendlf leglendli monelndlf amalrelmmonelrelm amalt6monelt6 sing.l aud~t6 aud~relm leglit6 leetlurlus monitlurJus leglerelm leetlus leetli rri sing. amalbalmur amavlisselm audivlisselm monulisselm leglisselm -bdlmur sing.l amavlisseJmus audfvlisseJmus leglisseJmus pliir.l amalndl6monelndl6 audilendl6 leglendl6 aud~mur audilor monelor monelrelnt audilebalr audileJris leglelris monelbleris audileJtur legleltur audileJmini audilelntur leglelminf leglelntur aud~mini audilelmur audilebalntur aud~tur audilebaltur audiluntur audilebalmini [4] audftlus moneJblimur [2] leglebalntur lectlus leglimini leglebaltur aud~ri monelbalntur monelrf -{u)ntur aud~ris audftlum audilalr audilebalris monelalm leglerelt legleris leetlum moneJbalris monelals auditli auditlus leetlr monitlf monitlus fri irf audilebalmur monelbalmur leglebalmur 3223232 amalbliminf pliisquamperfectum [1] amalrfirf praesens amatlum pliir.l amalbalminf amalbalntur amalminf amalntur pliir.l sing. I I sing. J I praesens J

1

[1,2,4] [1,2] I

pliir.232 amatli amalris amalbalris 17 CAP. 19 3 amatlf pliir. VERBA amalblitur pliir.1 perfectum futiirum [B] ivum

-um

I

sing. 1 conalnd]us 21 CAP. perf. 19 palf < *patilf fuI. VERBA [1,2] [1,2,4] perf. pliisqu. pliir. 21 capf< *cap!lf Gerundivum capglre <Supina *capilre Participia praes.praesens sing. 1 19 Exempla: capere, pati (thema praesentis: capi-, pati-). I I Gerundivum

--ere -um -um -a -um essem -a -a -um -um essem essem esse esse -a-um esse -ens Infinitivus Coniiinctivus fuI. I-u esse capelre Infinitivus 32sit esset esset esset =s -a -umsit --i erunt erunt erunt essent essent essent -re praesens sis sit sis sit sis sit =s-a-um Gerundium -iminl eris eris eris -minI --flS pliir. sint sint sitis simus esses sint sitis esses simus esses simus sint sltis Imperativus erimus erimus erit erimus fut. -um esset sim sim eritis eritis essétis essemus essetis essemus essétis essemus ero ero ero 32-a imperf. -rf sing. conleltur praes. essem esset sis sit =m eris simus sitis esses patglris zii <esse *patt.lris erimus erit erit erit =s -amonelnd]us -um esse amatlus sim sim eritis erunt eritis essemus essetis ero 1-el essent conalns praes. VERBA conaltur amatlus (-)eltur amalrelmini -altur 2CAP. amlelmini 20-21 dep. est erat =s -a -um erit -(e)reltur -alntur amalnd]us [3] [3] --ereltur --erejmur [2,3,4] --endlus-a pliir.l --erelminf --erelntur --endjum I-u amalr¿lris perf. --erelr --erelris sing.l -alrsing.l -al mur -altur -alris amlelris verelreltur -(e)baltur -(i)tur auditlus l¿ctlus ziirlus -a -um capilt --fldjum capiltis Verba [3,4] depónentia praesens imperfeetum capilminf esset -bl itur tur verelnd]us ¡¡el. monelalr Indiciitivus partilens verelns capilebalnt amlelntur conalreltur part~reltur utlereltur audilalntur monelalntur leglalntur conalriverelri part~ri lit!l capilebalt amalrejtur capilebalmus conalreverelre part~re audilend]us aud~r¿ltur utlere monelreltur leglend]us leglerejtur capilunt amalrelntur conalblitur conalbaltur part~tur partileltur partilebaltur partiIGltur aud~relmini aud~relntur utlebaltur uslus audilalmini utlaltur utlitur mani~us monejrelntur capiluntur leglerejmini leglalmini lec~us leglerelntur verelblitur verelbaltur veritlus verelaltur vereltur monelalmini monelrejmini sit sit sit capli conatlus conatlurlus auditli uslurlus lectlf vverelndlum veritlurlus eritlus monitlus monitli sing. amatlus --fldjus-a Coniugatió amalrelmur capilmus conalmini utlimini aud~relmur patelris patilmur capiltur lectlus leglerelmur verelmini tertia: capelris thema 2partitlum capils praesentis -iconatlus amatli capilebalm conatlurlum partitlurlum aud~r¿lris utlend]um uslurlum monitli lectli leglerelris veritlurlum monelrelris esse esse conalndlum amalrelrmonelrelr conatlus partitlus aud~relr patilmini leglerelr est est est esset esset est conatlum uslum veritlum -u -u partilend]us utlend]us amleltur amlelmur amlelr capilo audilaltur audilalr audilalmur monitlus m monelaltur patilor capilar leglalr leglaltur leglalmur onelalmur erat eral eral eral audilalris leglalris monelalris erit erit veritlus erit utlens patilebalntur capilebalntur patilebalmur patilebaltur capilebalmur capilebaltur utlejtur patiluntur patli partitlurlus pliir. amatli capglris <partitlum part~mini *cap!lris monelrejmur patilebalris patiltur patilebalmini c. apilmur capilebalmini capilebalris partilend]um patilebalr capilebalr esse esse esset smg. praes. pliir. 13 imperfectum pliisqu. fuI. perf. erit Indiciitivus [3,4]

I

f

i> e ante r

t

m

In eslt Coniiinctivus fuI. patejre erjals imperf. fut. praes. eslto es patilaltur esltis VERBA slunt es sing.l erlis eslte erjit smg. cape IIslumus eslseitis eslselnt sl~tis slum esltote eslseis sl~s erlalt erlalmus eslseimus eslselt sJilt erjimus sl~mus Imperatlvus capilalm capileimus patilalris patila!mur patilalr pati¡eitur patileiminf pati/eimur patilelntur patileiris capi/alr capileitur capilaltur capilelminf capilalris capilelntur capilelris praes. praes. patilalntur capelrelmus cape/relm patelreltur patelrelntur patelreimur patelrelminf patelre/r patelreiris capelrelmur capelrelris capelreltur capelrelntur capelreiminf patilminf patilens -entlis erjaltis erjalnt eslselm erjalm erlitis erjo erlunt slilnt slilm patilalminf capilalminf patilendJus capilendlus capilalmus capilalmur capilelmur 1. lnfinltlvus capilalntur (thema eso,patilendJum er-, So). ccapilalr apelrelr capilendJum futiirumeslse sing.lpraesens sing. 1 capilens -en*s Indicativus

22

CAP. 22

CAP. 22

VERBA

3. lnfinltlvus vel/e, niil/e, mal/e. Indicatlvus praes. vollo vfs vullt volJumus vulltis vollunt imperf.

vollebalm vollebals

fut. vollalm volleis Coniiinctivus praes. vellilm vell~s vellilt vell~mus velJiltis vellilnt imperf.

vellelm veltels vellelt veltelmus velleltis velleJnt

nolle < ne- + velle malle < magis + velle

nollo non vfs non vult nol/umus non vultis nollunt

mallo mavfs mavult mallumus mavultis mallunt

nollebalm nollebals

malJebalm mallebals

nollalm nollels

mallalm mallels

nol/ilm noll~s nolJilt noll~mus noll~tis nollilnt

mallilm mall~s mallilt mall~mus mall~tis maI/ilnt

nollelm nollels nollelt nollelmus nolle/tis nollelnt

mallelm maItels mallelt maItejmus malleltis malleJnt

Participium praes. vollens

nollens

Imperatlvus sing. pliir.

nollf nollfte

noll[ -[te + inf.

4. lnfinltlvus ~re. Indicativus praes. imperf. elo ~balm ~s ~bals ilt ~balt ~mus ~balmus ~tis ~baltis elunt ~balnt

po!-e . pO!j,-s

.

2. lnfinltlvus Indicatlvus praes. pos-sum pot-es pot-est pos-sumus pot-estis pos-sunt

Coniiinctivus praes. imperf. elalm ~relm elals ~reis elaJt ~relt elalmus ~relmus elaltis ~reltis elalnt ~reJnt

Imperativus praes. fut.

f

fuI.

pot-ero pot-eris pot-erit pot-erimus pot-eritis pot-erunt 20

Coniiinctlvus imperf. praes. pos-sim possem pos-sfs posses pos-sit posset possemus pos-sfmus possetis pos-sftis possent pos-sint

Indicatlvus praes. imperf. filo filebalm fils filebals fil t filebalt filmus filebalmus fil tis .fi1ebaltis fil unt filebalnt

Coniiinctivus praes. imperf. filalm filerelm .fi1als filerels filalt filerelt filalmus filerelmus .fi1altis filereltis .fi1alnt filerelnt

fut. .fi1alm filels filelt filelmus fileltis filelnt 21

~to

~te ~tote Participium ilens eluntlis Gerundium e/undlum

5. lnfinltlvus jilerf

posse. imperf. pot-eram pot-eras pot-erat pot-eramus pot-eratis pot-erant

fut. ~blo ~blis ~blit ~blimus ~blitis ~blunt

. (impersonale) ~r[

~tur ~baltur ~blitur elaltur ~reltur gerundivum: elundJum (est)

fut. -25. 26. Verba defectiva imperf. ailebalm ailebiils -aet. -inquies IIavfslum CAP. 23 42. 17. 12. ailo 20. 23. 4I. Gerundivum fut. imperf. praes. Coniunetivus Gerundium imperf. Gerundivum Gerundium inquam YERBA ad-iuviire IIiiitJum Imanslum re-cipere ac-cubiire . perre-manere eslt re-movere de-rfdere 43. con-sfdlere circum-dare praes. Partieipium iuviijre iiivlisse 24. augelre item: absin-videre resus-tinere Participium ferlreltis 19.13. favelre edlebals ferlelt iiilunt ailebalt . 22. 21. possidelre sedelre inquiunt inquiet misculisse dalre ferlalris ferlrelris ferlrels 9. con-tinelre tenelre ferlendlus ferlend¡um ferlens edlebalnt ferliminf ferlel ed¡ilnt ed¡elnt ris eslselnt (-alnt) sectlum fer¡e1s iiilebalrnus ferlalntur ferlrelnt censelre liicelre ferltur ferlimur ferlalminf ferliiltur ferlrelminf ferlreltur ferlalr fut. ferlor ferlebalr ferlrelt ferlalm ferlebalm -pliculisse flivlisse ferlrelmus ferlrelmur leglere movelre Verba ed¡ebalm ailebaltis edlilm anomala edl~s edlalm edlels 37. 38. (-iils) gaudelre (-alm) audelreauslum eslselm eslsels inf. 11: perf. thema cavlisse suiislisse perfeeti 18. cavelre et inf. supini laviilre ferluntur ferleltur imperf. ferlalr ferlrelr liivlisse ferlrelm ailebalnt de!elre im-p!elre liigelre ferlris ferlebiilris ed¡endJus edlendlum ed¡ens fletlum ferfebiils flevlisse videlre emlere edlebliltis ed¡eblilmus ed¡ebalt ed¡*is edl~mus ed¡ilt edleltis edlelmus ed¡elt (-alt) eslseltis eslselmus eslselt (-iiltis) (-almus) emlisse momordlisse red-imlere edlisse mixtlum datlum ded¡isse -tentlum tentlum tenulisse -tinulisse auctlum seculisse auxlisse fasslum esse solitlum esse ferlrelntur doctlum isse -plicitlum vetitlum cubitlum censlum censulisse fautlum cubulisse vetulisse cautlum co-actlum parto suiislum lectlum motlum -lectlum terslum leglisse movlisse de-tergere disgdocuI manslisse terslisse co-eglisse ceplisse -leglisse perf./supinum per-suadere esse esse lautlum/laviitlum stetlisse :fesslum esse de!etlum delevlisse -pletlum -plevlisse liixlisse iusslum rfslum iusslisse rfslisse actlum -ceptlum -sponslum morslum emptlum vfslum vfdlisse possesslum sesslum possedlisse sed¡isse eglisse -ceplisse eslum -emptlum -emlisse -sedlisse -stitlisse comex-p!ere captlum -spondlisse 11. miscelre 10. docelre ConiugatiO secunda praes. 8. con-stiilre 5. 9. ait 6. Indieativus ailt 1. cubalre 4. seciilre 2. vetiilre Coniugatio tertia I I es I prae-stiire

36. so!elre 35. con-jitelrf 27. 22 iubelre 39. CAP. 47. caplere -io 16. f!elre 23 14. 40. e-liglere YERBA 34. fatelrf 46. coglere 29. suiidelre 32. re-spondelre 7. aglere stiilreI prima 30. 31. manelre tergelre 23 ConiugatiO 3. im-pliciilre 45.

151. II81. quasslum -149. c6n-stitulere minulere in-colere Ilaeslisse iicon-vertere JI c6nde-scendere VERBA re-cumbere oc-cidere dee-volvere re-sistere CAP. 80. 23trii-dere 25 claitslisse creditlum cuplvlisse -cendJisse eredidJisse indulisse per-rexlisse 76. laeslum jlexlum misslum -cusslum luslum clauslum .rlXlum 89. 97. dlvlslisse -ieclisse -lexlisse usslisse du.xlisse cesslisse presslisse mlslisse -cusslisse vendidJisse claudJere quatlere sumlere Ioc-cfdlere merslum tiictlum verslum jlu.xlisse intellexlisse -censlum -rectlum prehenslum cupltlum scisslum -ditlum -rexlisse prehendJisse statulisse scidJisse -stitlisse -didJisse ostentlum vlvlere trahlere In-strulere laedJere factJum tractlum traxlisse vlxlisse cesslum promptlum presslum scriptlum sumptlum iactlum gestlum cfnctlum -fectlum vectlum -strnctlum plauslum -cluslum dlvlslum friictlum -iectlum -lectlum carptlum demptlum ustlum coctlum nuptlum ruptlum ductlum raptlum sur-ripere IIponere freglisse fiiglisse 65. jlexlisse fixlisse .fe4sse plauslisse pr6mpslisse scripslisse sumpslisse Ú?clisse gesslisse -jeclisse vexlisse -cluslisse dempslisse coxlisse rnplisse -llslisse lUslisse cfnxlisse 49. 5 77. 88. volvlisse -cubulisse rapulisse -cidlisse 2. al-liclere faclere ab-iclere cedlere vehlere -i6 -io -i6 vlclisse victlum fiislum iunctlum arcessftlum -reptlum -cIslum satlum quaesltlum altlum cultlum desertlum fiidJisse iunxlisse merslisse fremulisse peperclisse solvlisse sevlisse arcesslvlisse -ripulisse tremulisse -cfdlisse quaeslvlisse alulisse colulisse deserulisse tetiglisse cecinlisse -sperslum -presslum sparslum dUectlum neglectlum rectlum sur-rexlisse dUexlisse neglexlisse rexlisse -sperslisse -presslisse sparslisse -stitulisse re-linqulere -llqulisse -scenslum desitlum dictlum eretlum -lictlum -spectlum stratlum sitlum contemptlum positlum dejenslum partlum pulslum curslum -quIsftlum petftlum -curslum caeslum -spexlisse dixlisse fefelllisse petlvlisse posulisse peperlisse pepullisse stn:lvlisse slvlisse cecidlisse contempslisse sapilisse defendlisse vertlisse cucurrjisse -quIslvlisse -currlisse -scendJisse desilisse cecfdlisse biblisse crevlisse intellectlum statutlum indutlum 127.pro-currere ostendJisse metulisse quievlisse re-quiescere 96. ex57. 87. ocjlectlere rumplere mittlere perac-cidJere volutlum minutlum 51. carpslisse nupslisse 53. 61. 62. 50. minuJisse iaclere jUglere duclere serlblere afficlere 155. 120. -i6 -i6 -i6 volvlere raplere -io 124. ac-cumblere solUtlum erubulisse -stitutlum 55. 79. ap74. re-prehendere jUndJere jlulere iunglere merglere I-strnxlisse perred154. 158. 129. 121. 122. 125. 107. 112. 117. 118. 119. solvlere erubesclere e-riplere tremlere serlere quaerlere allere collere deserlere tanglere -io 135. 123. 134. 108. canlere fremlere parclere arcesslere 99. 60.vinclere 64. a-spiclere dlclere -io -llslum 153. 156. 148. 152. 145. 146. 147. 138. 143. 130. 131. 132. 133. 136. 126. 128. 105. 106. 109. 111. 114. 115. 116. 142. 104. 110. 113. metulere quiesclere falllere indulere parlere pelllere ac-cendlere ostendJere vertlere defendlere a-scendJere petlere ponlere ac-currlere eredJere stemlere sinlere cadJere currlere cuplere desinlere caedlere biblere cernlere contemnlere saplere re-qulrlere -io -i6 -i6 157. cresclere 144. 140. 150. 139. 137. 141. prehendJere c6n-sistlere statulere vendlere ad-dJere scindJere

II I

II I ap-_deI I ex- im- prae- re-

CAP. 23 VERBA

circumsilfre iimittere advehere 96 addere 137 B VERBORVM allicere 65 circumdare carpere 59 abstinere 13 ittere 96919024 elfdere 94 L colere S 118 ascendere INDEX 145 aspicere 64 esse 44 F contrahere 76 exhaurfre evolvere 155 191 accurrere 13I redimere42 1 recumbere reddere tremere desistere triinsfre 137 122 196 140 124 H desinere 115 recedere desilfre trahere 76 190 88 volvere 155 deserere triidere O 137 119 vincere 54 U resistere vincfre fnstruere interesse dfmittere 192 202 140 78 iuviire conscendere erubescere salfre 189 551 158 145 deesse credere N 206 138 13 diicere tollere vetiire 21I1 61 171 rediicere iirere 85 6] E fnscrfbere 62 discedere convertere currere siimere sternere mittere mordere 96 81 130 33 88 148 videre 23 retrahere Iliiscf 184 15 76 M D detrahere rredfre P emere vehere T iacere G V emanere 41 77 31 abfre 196 orfrf 198 statuere manere 31 I202 50 discere 164 demere tellere 12 83 consistere consfdere liibfl83 scrfbere scindere 202 62 141 43 140 accumbere 124 suspicere subfre crescere suiidere movere minuere 196 20 29 149 157 invenfre invidere revertf eicere revenfre rfdere 52 28 174 23 194 194 iubere remittere removere 27 96 20 stiire miscere cubiire 7165 I74 11 convenfre solvere continere solere 36 154 13 194 adiuviire 577 dfvidere venfre incolere 91 118 constituere sentfre laviire sedere excurrere seciire 6194 421 193 131 151 docere induere vertere 10 148 152 consiimere ex/re 196 81 sinere contemnere liidere serere 92 114 107 104 haurfre occfdere 195. 129 occurrere 13I odelere ccidere 127 retinere 13 ostendere 147 dfcere 60 ediicere iitf 181 61 descendere 145 R llo11e200 noscere 159 vfvere 80 morf metuere 178 153 fre 196 VERBA niibere derfdere 63 28 ad-esse ad-/as-sum miille 201 invehere 77 velldere ve/le dissuiidere incliidere 199 139 90 29 laedere 93 alere 117 176. constiire 8105 liicere 25 194. oblfvfscf 186 197. requfrere e,fficere 50 eripere 121 favere 19 191. de-esse dé-sum 27 ab-esse facere faterf proferre figere fierf 208 86 34 49 ]52 65 capere 47 fremere 123 aspergere confiterf 35 fallere prodesse 136 207 imprimere 103 liigere 26 ferre abicere 52 permittere complectf 182 96 fidere 173 2113 02. conspicere 64 offerre 169 despicere 64 recipere triin~ferre 48 165 iivertere 148 perficere 50 perdere regere impliciire 66 137 357 petere Q rapere 120 iglloscere opperfrfl97 160 percutere 98 sapere 110 promittere promere superesse 82 202 pervenfre iungere operfre conficere 188 50 194 referre implere 170 198. caedere 128 coniungere 74 pellere gaudere fnflectere 133 38 203. 87 posse pos-sum cingere 73 fundere querf depollere quiescere tangere 177 55 125 116 156 per[erre respondere 165 206. 204. 32 poscere ponere consequf erumpere 116 163 176 accubiire 1101 progredf prosilfre proficfscf fpsustinere prospicere cupere surripere imponere spargere corrigere surgere mergere lere rocedere 16 109 69 99 190 180 100 67 185 121 88 64 percurrere requiescere 196. 131 156 fnfluere 79 pergere fugere quaerere interficere quatere defendere effugere 53 68 97 53 112 143 50 persuiidere parcere disiungere rumpere confidere eligere incipere 40 134 172 57 173 74 205. procurrere proicere coquere submergere 75 99 prehendere exponere 144 perfre permovere effundere egredJ complere 196 180 55 17 20 piiscere reperfre 162 I95 praeesse posse possidere legere 203 39 22 patf reponere 179 116 cernere 106 praeferre loquf sequf 175 176 praestiire praeponere explere 17 8165 116 gerere 84 cadere 126 abs-tullisse plaudere flectere 87 95 frangere 58 tergere 30 dfligere 70 reprehendere potulisse 144 efferre intellegere 168 71 jnf. perf. fluere relinquere 79 56 64 neglegere 72 persequf 176 lociitlum esse colloquf 175 vellle nollle vollo parere nolulisse volulisse 132 abesse 204 102 miilulisse repernre repperjisse repertlum vennre ventlum vénlisse sentnre sénslisse sénslum factlum pro-fulisse esse vincnre vfnxlisse vfnctlum oppernrf oppertlum esse au-ferlre ab-latlum -gresslum esse haurnre hauslisse haustlum dé-.fUlisse ii-fulisse ef-ferJre ex-tullisse é-latlum morlf niisclf -ior mortulum niitlum esse esse ornrf or!ltur ortlum af-fulisse esse al-latlum at-tullisse oblfvfsclf laW oblftlum liipslum lum esse esse esse eslse elo sum fulisse ilisse didiclisse -siluI itlum isse cognosclere cognovlisse cognitlum salnre opernre operulisse salulisse opertlum re-ferlre of-ferlre ob-tullisse re-liitlum rettullisse ob-latlum iitlf iislum profectlum esse esse nre disclere apernre aperulisse apertlum latlum nosclere novlisse querlf questlum esse ignovlisse ignotlum pastlum poposclisse pavlisse sequlf seciitlum tolllere in-ciplere -io sustullisse coeplisse coeptlum subliitlum miillle revertlf revertlisse reverslum 1180. 166. af-ferlre agere 45 tullisse complectlf complexlum esse adiungere 74 ignosclere censere 14 I191 173. fislum fid'¡ere é-gred'¡f -ior loqulf dé-silnre abdiicere 61 adfre 196 adicere 52 accidere 127 afficere 50 augere 24 cogn6scere 161144 dare 9 CAP. 23-24 accipere 48 A apprehendere cedere 88 aufugere 53116 accendere 146 premere cogere afferre 166 auferre 167 apponere detergere 3046 1190. 1175. 1165. ferlre 11

e

(CAP. 23)

dens dentis ven ter -tris amoenus cruentus mens mentis cubiculum arcus cornu aetas -atis dictum Neutra aegrotus ars artis cursus canvrvium auris aequus (pIiir.) Declinatio 1111 er mósI saxum móris aestas -atis pater -trisus conspectus altus alienus albus Déclinatio tertia -eris-orum Déclinatio quinta arbor -oris parentes -um apis 2. Gen. pliir. -ium cerebrum Feminina bellum caelum iitrium balneum basium laus laudis baculum aurum cibus auxilium erus Feminina ciinctus avarus terra victoria consilium 1dies Ifbertas -atis bonum collum bracchium Neutra manus Ifberf liix lucis umerus tabernarius silva clarus libellus Ifbertfnus memoria hasta saccus colOnus vfnea clamor (pliir.) Feminina Masculina Gen. -oris cupiditas sing. -ef/-ef -atis (pliir. -erum) caecus taurus hiems-mis -ef lus iuris circus culter -trf aratrum avis ciirus rosa mensa ceterus rivus versus via capitulum benejicium cardo nux rete soror iecur virtus acies -inis nucis -is -aris -oris -litis imiigo -er -inis acerbus crux -uds dimidius mors ratis uxor -oris -rlis celsus exitus calidus metus exercitus Musa kalendae tibiae vfta scutum medicus triclfnium expugnatia -onis condicio latus scelus -eris -eris vfnum lfmen mons vulnus montis -eris malum verbum locus vftis sal salis (pliir.) solsolis lacus tabula laetitia sonus mundus denarius cocus dolor oriens -entis Masculina ferreus folium sinus asininus scaena ora nauta sella solum lfIium dubius certus durus gallus claudus bonus scamnum res centesimus aureus crassus nummus núntius castra tonitrus vultus invidia tenebrae ntitUra conviva velum tunica uva vena vestimentum Masculina comes Feminina bos sitis mare cruor ¡anitor caro mater mentio ratio urbs vallis multitudo lac Iftus imber testis caedes clavis cohors mu/ier niirnitió nulrix oriitio avis iter ver timor-oris valetudo classis vires munus viis serm6 rúmor victor vox nex nomen bovis -orum mflia-ium consonans lactis veris -itis viisis itineris vacis necis -oris -bis carnis -onis -is -ium -tris -bris -icis -oris -onis -anís -oris -oris -rtis -onis -eris -is -inis -onis -inis tumultus loca -inis -antis -orum tfbrcen ¡elfcitas -inis -atis candidus vflla os aris canhostis tus incola vocabulum tectum orbis holus vocalis -eris modus hortus umbra ludus stella lacrima navicula ebrius labrum tabella aequinoctium 2. N6m. sing. factum -um, pliir-a colloquium attentus fnsula legio -onis semen -inis monstrum nfdus lectus Mna aedificium theatrum studium fossa friiges -um lacertus remus inimrcus vallum anitor horno voluntas arduus -oris lex -atis legis sestertius gradus cautus saeculum liber-brf rfpa sententia lucrum doctus nonae mendum armatus murus niisus numerus decimu.\' oceanus bellus tyrannus herba hora dfvitiae rfsus marftus titulus deus odium iactara iiinua iniuria ostium fra dominus materia matrona avum calor color aer moenia navis servitús rus mensis mercatar merces salus sacerd6s senex nix nox iuvenis leo iíeris facies -oris rUris nivis -onis noctis -utis senis carmen crUs -edis -ium -is -el -ulis turba vasa -aris -6tis -uris -orum -inis argentum arma occidens -entis beatus clausus barbarus animal-alis initium Imea dTru.\' viscera -um vestis nubes -is meridies lectfca mel thema mellis -ei -atis talentum labor -oris N6m. sing. -us, f.-onis -a, n. pisca/or -um sordes -ium lana Gen. sing. Rhodus littera pugnus silentium osculum lucerna preces -um stilus sacculus corcordis ferrum minister -trf genu poeta gemma rlimus contriirius mora mamma arniimentum amor carcer praenomen coniunx ntivigiiti6 virgo tempestas -aris -eris -inis certiimen -iugis -onis -atis -inis -inis '11 CONIVGATIONVM ager agrf otium virga pecus -aris rex regis septentriones .fluvius patria Aegyptus inopia delphfnus humus panis qualitas significatio -atis -onis sanguis -inis /idll., fluctus portus vestfgium Joris equus .fides ./flum falsusinflins faber filia fortUna paenfnsula pecunia perfculum glacies (es.I'/I.I' Flius fr)('du,\' /il"I/I1,I"" sagitta syllaba stipendium responsum legatus diglHlS ingenium toga discipulus pulchritudo pars puppis fidicen prfnceps phantasma grex gubernatOl: pons gladiator ignis tempus tranquillitas -ef voriigo -brf ADIECTIVA (alx gens Declinatio -ef partis -egis pontis -cis -antis frfgus gentis -inis flumen -aris -inis -ipis -oris INDEX -atis -oris -inis -atis quarta -oris DECLINATIONVM (pliir.) merx -;rcis-a) ET 29pespedis friimentum .fUrtum pabulum speculum pallium vigilia James -is strepitus lignum potestas perisrylum pensum penna gratia pax pacis fnstriimentum lingua pflum nugae exemplum grammatica papyrus palma (pliir.) fatum praemium species .fUrfUris eques -ef -itis labyrinthus fuga pirum gladius zephyrus patientia fenestra puella cupidus forum frons -ontis pretium poena maleficium pulmo spectator -onis epigramma -oris -atis fundus forma fera peculium promissum fr'1frltlll," scalpellum gaudium signum imperium exiguus templum spes oppidum lupus I .rer frater Gen. piscis opus amfcus pliir. -eris -tris (pliir.) cognomen corpus -um (n6m. ensis -oris sing. -inis -er) antfquus pudor -oris gremium persona supplicium .flos opes-um -oris populus gena digitus poculum praedium egregius argenteus apertus ferus vesper -erf jides -ium pullus ocellus parricfda pfrata praedo -onis pila potio -onis porta tergum /lIir/(l\l/I' prfncipium impluvium pectus -oris provincia hospes -itis regula negatium impetus caput -itis ordo Neutra genus -eris gloria ojJicium magister margarfta -trf fulgur puer -uris -erf agmen -inis asm.assis -oris Neutra (pliir. n6m./acc. (pliir.) adversus ciisus Masculina domus pedes -itis Gen. sing. -us, pliir. -uum idus -uum Feminina angustus ./fnisfretum (pliir.) affectus 6stitirius mfles -itis

I

verbera -um pastor acutus-oris

currus equitatus

futiírus

Nom. sing. m./f./n. -x, gen. -cis occurrere ostendere occidere docere minuere metere metuere noscere cubare excurrere accurrere scrlbere rldiculus emere contrahere vendere recumbere advenire curtire dormlre dolere Nom. sing. m. -er, f. 111 -(e)ris, n. -(e)re vacuus sumere serenus lnscrlbere vfsere pellere audfre circumsilire convenire conscendere parcere ciístodlre cel. sustinére imittiri excittire stiire tertius consumere percurrere c6niiri desillre vereri revociire lacere comitiiri invociire retinere iactare adicere mergere remittere mol/is desinere rep6nere elldere scindere -esimus serius incipere excruciiire exorniire eicere rtirus siccus niveus solere excustire iítl laetarl tiilis rediícere consolarl colloqul licere iubere dlcere tantus abstinere facere dictare detrahere recedere obllvlscl tuus rectus ntirrtire nanus vester -tra -trum omnis octiivus arere venus/us evo/vere situs vlvere amans invenire meus verbertire latere scinus salvus gustare niisci serere siiniire serwire habere solvere tiítus d6niire saliítare suscitare illiístrare sallre osculiirl sedére tueri descendere cedere coquere nocére tremere invidére timere remanere removere maerere manere iacere canere secundus severus arniire convertere vestire oriri rldere rubere tollere silere horrere trahere educare defendere discedere incliídere diícere incolere ediícere hortarl merere movére suiidére temeriirius revertf novus servire vortire niíbilus varius tenére vetare venire vitcire voctire monere intueri lrarl absens al/icere sinister num. nos/er -tra -trum laedereConiugiitio excliimare induere salvare studere -chrum constituere liícere stultus surdus dlmittere requlrere tardus quiescere extendere demere salvere mordere tradere medius neciire sectire occultare similis numeriire turbidus ducentl vllis turbiire erubescere mlrabilis libere liiM videre mllitiiris maestus cel. rudis levis scelestus sordidus mundus malus levare considere trecentl Mni desistere habitare pessimus primus prlvatus memortire miriiri monstrtire scaenicus sinere redttire iiniversus Romiínus rUsticus saevus nominiire existimiíre morf nuntiiire instruere nescire mentiri currere intrtire demonstrare urbanus exaudlre exhaurlre sentlre haurlre nobilis. sternere ultimus oboedlre iungere mtiximus merus suus mirus mortuus mutus mutuus reminisci erriire otiosus verus -issimus oriire invehere crescere tenuis immortiilis tristis inco/umis deslderare /liídus ululiire maritimus mtitiirus merctitorius resistere vertere vincere terrere surripere vu/neriire vehere retrahere notus tacitus lacere miscere Coniugatio aperire miser -era -erum Iredimere dlvidere crucitire delere cénsere continére mllitare devorare Ilberare statuere nimius tumultuarl humilis terribilis vincire revenfre versari meliltus validus reddere velox arbitrarl natare celer minimus vivus timidus -eris deserere Ilber -era -erum ruber niger -bra -gra -brum -grum dubitare petere miítiire evoliire misellus colere discere laudiire credere vo/are tenebricosus molllre obsciírus perpetuus ordinare recipere studiosus stupere clemens mortiilis lacrimare lavare luctarl molestus piírus ponere iuviire scfre oscittire munfre laborare delectiire exspectiire necessiirius querl eligere rumpere mintiri oportere inermis constiins confiterl audere pergere iímidus dare regere Deponentia flere -ns parto fallere proficlscl persuadere praeponere guberniire reprehendere poscere cingere pariire ignorare vigilare excogitare plaudere navigare procedere interpelliire fremere postulare praesens frigere poeticus postremus pretiosus proprius Fgere palpitare plpiare potare premere properare patl fundere piínlre fortis permovére peciiniosus imperiire priídens togatus quartus quietus qUlntus rapidus negare significare expliiniire jpectare expugniire splrare oppugnare pauci opperlrl interrogare qualis pliíriml placere cupere pudere tranquillus singull respondere rogiire corrigere gracilis turpis pr6gredl confidere requiéscere recognascere audiix aufugere supo conturbare Inf. Coniugatio praes. ¡¡el. -ere, -erl accipere deterrere 11 augere derldere partiri proicere frangere fertilis pal/idus favere cognoscere decere magnificus fluere imponere conficere rigiire suscipere afficere praesttire tangere gaudere rogitare intellegere erumpere praeteritus superbus persequl sperare gravis patiens apparere reliquus imprimere operlre loqul sequl putiire debere permittere precarl .fidere Deponentia lnflectere conspicere abicere surgere relinquere portare proximus promere ignoscere eIJundere jellx pallere turgidus impendere dlligere lnjelix abdiícere adnectere jpargere possidere tergere cantiire fatlgare .finire plorare plenus propinquus perterritus pr6currere ingens impatiens patere desperare perficere eripere signare implicare sapiens diligens implere quaerere rapere coniungere pervenlre optare VERBA larglrl Coniugatio aspicere constare riire IV pliinus quantus fugere flectere flare parvulus plerl-que septimus cogere disiungere paratus liígere prospicere quatere capere dissuadere pulsiire fabularl farl perturbare pravus perdere parere percutere prehendere deponens repugnare sapere gerere regnare optimus ferox superus exp6nere interficere despicere efficere effugere piíblicus faterl pugnare perlculosus lnfluere reperlre certtire parvus Deponentia advehere Nom. sing. m./f./n. -ns,-or gen. -ntis frequens submergere magnus iivertere accumbere accidere neglegens suspicere remigiire cimittere addere alere cadere claudere commemocavere piger computare -gra -grum prosillre viiglre ittere accedere ascendere ceniire artire accendere Inf. caedere animadvertere praes. ¡¡el. -ere, consistere . -1 compariire arcessere cliimiire Deponentia amcire accusiire adariire aestimiire appellare circumdare halare copulare accubare egredl bibere ambulare quiire aspergere Inf. praes. agere acl. . -arl adiu/lgere 1. ¡nd. praes. pers. 1. sing. -o, latrare aedificiire apponere appropi/lapprehe/ldere contemnere cessñrp 2. Ind. praes. -io, -ior cogitare affirmare detergere occidere valerepers. 1 sing. complectl Inf. praes. ¡¡el. -are, -lre, . -lrl cansequi complere carere JI

carpere mittere neglegere

niíbere

31

frul legere

NOTAE ab!. aee. áet. adi. adv. eet. comp. eoni. dat. dee!. dep. f., rem. fuI.

gen. imp. imperf. ind. indee!. ínf. ffi., masco

n., neutr. nom. p.

parto . perf. pers. pliir., pl. pliisqu. pos. praes. prono sing., sg. subst. supo voe.

[1,2,3,4] 1,2,3

< *

ablátívus aeeiisátívus áetívum adieetívum adverbium eeterí -ae -a eomparátívus eoniiinetívus datívus deelínátio deponens reminínum futiirum genetívus imperátívus imperfeetum indieátívus indeelínábile ínfinítívus maseulínum neutrum nominátívus página partieipium ívum perfeetum persona pliirális pliisquamperfeetum positívus praesens pronomen singuláris substantívum superlátívus voeátívus eoniugátio 1, n, 1Il, IV persona 1, n, III thema praesentis thema perfeetí thema supíni finis thematis sive faetum ex seriptum non reperitur